Τετάρτη 27 Μαρτίου 2013

Γιώργος Σεφέρης

Αραγε τί θα έλεγε για την κατάσταση σήμερα μετά από 50 χρόνια!!!
 
Ομιλία του Γιώργου Σεφέρη κατά την τελετή παραλαβής του Βραβείου
Νόμπελ Λογοτεχνίας, 11 Δεκεμβρίου 1963
Σαν να το είπε χθές!
 Πριν Μιλήσεις, Άκου.
Πριν Γράψεις, Σκέψου.
Πριν Πληγώσεις, Νιώσε.
Πριν Μισήσεις, Αγάπησε.
Πριν  τα Παρατήσεις, Προσπάθησε.
Μα Πριν Πεθάνεις, ΖΗΣΕΕΕΕΕΕΕΕΕ!
 “Ἀνήκω σὲ µία χώρα µικρή” (Ομιλία του Γιώργου Σεφέρη)
 Εδώ και μήνες η Ελλάδα είναι στο πραιτώριο.  Χλευάζεται και
κατασυκοφαντείται. Αναίσχυντοι αργυραμοιβοί την παίζουν στα ζάρια.
Προσβάλλουν τους ανθρώπους της, αμφισβητούν την ιστορία της και τον
πολιτισμό της. Όποια  εφημερίδα και να ανοίξεις, μας έχουν κατατάξει
στα  «σκουπίδια». Μας θεωρούν ένα περιττό βάρος, από το οποίο
όλοι θέλουν να απαλλαγούν, αλλά δεν ξέρουν ακόμα πώς.
Ε, λοιπόν, η Ελλάδα δεν είναι για τα σκουπίδια!
Δεν είμαστε  οι Έλληνες διεφθαρμένοι και τεμπέληδες. Χαβαλέδες ήμασταν
για πολύ καιρό. Βάλαμε τον αυτόματο πιλότο. Ένας φτωχός λαός, που
γνώρισε την αφθονία και παρασύρθηκε γιατί νόμισε πως θα κρατήσει για
πάντα. Πίστεψε και στα «ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα» κάποιων
αδίστακτων πολιτικάντηδων. Για την ακρίβεια ίσως στην Ελλάδα υπάρχουν
λιγότεροι διεφθαρμένοι και τεμπέληδες απ’ ότι σε πολλές άλλες χώρες.
Και τώρα ήρθε η ώρα του λογαριασμού. Είναι μια δύσκολη ώρα, αλλά δεν
ήρθε το τέλος.
Όμως, ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα το 15% του πληθυσμού της δεν ζει με κουπόνια.
Ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα, κάθε ελληνόπουλο έχει δωρεάν πρόσβαση στο
Πανεπιστήμιο.
Ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα έχουμε ένα, έστω ημιτελές, αλλά έχουμε σύστημα υγείας.
Ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα έχουμε ένα κράτος που έχει μια μεγάλη
περιουσία. Άλλα κράτη δεν έχουν τίποτα. Αυτήν βλέπουν και
ξερογλύφονται.
Ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα οι γονείς βοηθάνε τα παιδιά τους και εκείνα
τους γονείς τους.
Ευτυχώς, η μικρή και φτωχή Ελλάδα δεν ήταν απούσα από καμιά μεγάλη
μάχη για την ελευθερία. Και έδινε το είναι της, όταν οι άλλοι είχαν
ήδη παραδώσει και την ψυχή και το πνεύμα.
Ευτυχώς ακόμα, η Ελλάδα έχει μέλλον.
Έβλεπα εκείνα τα κορίτσια της Εθνικής Ομάδος Πόλο, να ανεβαίνουν στον
Όλυμπο,  μες τη «φωλιά του Δράκου», και είπα , πως  δεν χάθηκε η
ελπίδα. Υπάρχει ακόμα το μέταλλο του νικητή.
Η Ελλάδα έχει μέλλον, γιατί στη μακραίωνα ιστορία της κάθε μεγάλη ήττα
και καταστροφή, αντί να την  αφανίσει, την ανάσταινε!
Γιατί τα γράφω αυτά; Μου τηλεφώνησαν κάποιοι «φίλοι» απ’ το εξωτερικό
και  μας ….νεκρολογούσαν! Είναι απ’ τα κοράκια που έχουν στοιχηματίσει
στην πτώχευσή μας και ανησυχούν μήπως και χάσουν τα λεφτά τους!  Και
βιάζονται! Τόσο πολύ θύμωσα που έκλεισα το τηλέφωνο. Ύστερα τους
έστειλα το κείμενο που ακολουθεί…
 
“Ἀνήκω σὲ µία χώρα µικρή.
Ἕνα πέτρινο ἀκρωτήρι στὴ Μεσόγειο, ποὺ δὲν ἔχει ἄλλο ἀγαθὸ παρὰ τὸν
ἀγώνα τοῦ λαοῦ, τὴ θάλασσα, καὶ τὸ φῶς τοῦ ἥλιου.
Εἶναι µικρὸς ὁ τόπος µας, ἀλλὰ ἡ παράδοσή του εἶναι τεράστια καὶ τὸ
πράγµα ποὺ τὴ χαρακτηρίζει εἶναι ὅτι µᾶς παραδόθηκε χωρὶς διακοπή.
Ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα δὲν ἔπαψε ποτὲ της νὰ µιλιέται. Δέχτηκε τὶς
ἀλλοιώσεις ποὺ δέχεται καθετὶ ζωντανό, ἀλλὰ δὲν παρουσιάζει κανένα
χάσµα.
Ἄλλο χαρακτηριστικὸ αὐτῆς τῆς παράδοσης εἶναι ἡ ἀγάπη της γιὰ τὴν
ἀνθρωπιά, κανόνας της εἶναι ἡ δικαιοσύνη.
Στὴν ἀρχαία τραγωδία, τὴν ὀργανωµένη µὲ τόση ἀκρίβεια, ὁ ἄνθρωπος ποὺ
ξεπερνᾶ τὸ µέτρο, πρέπει νὰ τιµωρηθεῖ ἀπὸ τὶς Ἐρινύες.
Ὅσο γιὰ µένα συγκινοῦµαι παρατηρώντας πὼς ἡ συνείδηση τῆς δικαιοσύνης
εἶχε τόσο πολὺ διαποτίσει τὴν ἑλληνικὴ ψυχή, ὥστε νὰ γίνει κανόνας τοῦ
φυσικοῦ κόσµου.
Καὶ ἕνας ἀπὸ τοὺς διδασκάλους µου, τῶν ἀρχῶν τοῦ περασµένου αἰώνα,
γράφει: «… θὰ χαθοῦµε γιατί ἀδικήσαµε …».
Αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος ἦταν ἀγράµµατος. Εἶχε µάθει νὰ γράφει στὰ τριάντα
πέντε χρόνια τῆς ἡλικίας του.  Ἀλλὰ στὴν Ἑλλάδα τῶν ἡµερῶν µας, ἡ
προφορικὴ παράδοση πηγαίνει µακριὰ στὰ περασµένα ὅσο καὶ ἡ γραπτή. Τὸ
ἴδιο καὶ ἡ ποίηση.
Εἶναι γιὰ µένα σηµαντικὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ Σουηδία θέλησε νὰ τιµήσει
καὶ τούτη τὴν ποίηση καὶ ὅλη τὴν ποίηση γενικά, ἀκόµη καὶ ὅταν
ἀναβρύζει ἀνάµεσα σ’ἕνα λαὸ περιορισµένο.
Γιατί πιστεύω πὼς τοῦτος ὁ σύγχρονος κόσµος ὅπου ζοῦµε, ὁ
τυρρανισµένος ἀπὸ τὸ φόβο καὶ τὴν ἀνησυχία, τὴ χρειάζεται τὴν ποίηση.
Ἡ ποίηση ἔχει τὶς ρίζες της στὴν ἀνθρώπινη ἀνάσα – καὶ τί θὰ
γινόµασταν ἂν ἡ πνοή µας λιγόστευε;
Εἶναι µία πράξη ἐµπιστοσύνης – κι ἕνας Θεὸς τὸ ξέρει ἂν τὰ δεινά µας
δὲν τὰ χρωστᾶµε στὴ στέρηση ἐµπιστοσύνης.
Παρατήρησαν, τὸν περασµένο χρόνο γύρω ἀπὸ τοῦτο τὸ τραπέζι, τὴν πολὺ
µεγάλη διαφορὰ ἀνάµεσα στὶς ἀνακαλύψεις τῆς σύγχρονης ἐπιστήµης καὶ
στὴ λογοτεχνία. παρατήρησαν πὼς ἀνάµεσα σ’ ἕνα ἀρχαῖο ἑλληνικὸ δράµα
καὶ ἕνα σηµερινό, ἡ διαφορὰ εἶναι λίγη. Ναί, ἡ συµπεριφορὰ τοῦ
ἀνθρώπου δὲ µοιάζει νὰἔχει ἀλλάξει βασικά. Καὶ πρέπει νὰ προσθέσω πὼς
νιώθει πάντα τὴν ἀνάγκη ν’ ἀκούσει τούτη τὴν ἀνθρώπινη φωνὴ ποὺ
ὀνοµάζουµε ποίηση. Αὐτὴ ἡ φωνὴ ποὺ κινδυνεύει νὰ σβήσει κάθε στιγµὴ ἀπὸ
στέρηση ἀγάπης καὶ ὁλοένα ξαναγεννιέται. Κυνηγηµένη, ξέρει ποὺ νὰ
’βρει καταφύγιο, ἀπαρνηµένη, ἔχει τὸ ἔνστικτο νὰ πάει νὰ ριζώσει στοὺς
πιὸ ἀπροσδόκητους τόπους. Γι’ αὐτὴ δὲν ὑπάρχουν µεγάλα καὶ µικρὰ µέρη
τοῦ κόσµου. Τὸ βασίλειό της εἶναι στὶς καρδιὲς ὅλων τῶν ἀνθρώπων τῆς
γῆς. Ἔχει τὴ χάρη ν’ ἀποφεύγει πάντα τὴ συνήθεια, αὐτὴ τὴ βιοµηχανία.
Χρωστῶ τὴν εὐγνωµοσύνη µου στὴ Σουηδικὴ Ἀκαδηµία ποὺ ἔνιωσε αὐτὰ τὰ
πράγµατα, ποὺ ἔνιωσε πὼς οἱ γλῶσσες, οἱ λεγόµενες περιορισµένης
χρήσης, δὲν πρέπει νὰ καταντοῦν φράχτες ὅπου πνίγεται ὁ παλµὸς τῆς
ἀνθρώπινης καρδιᾶς, ποὺ ἔγινε ἕνας Ἄρειος Πάγος ἱκανός νὰ κρίνει µὲ
ἀλήθεια ἐπίσηµη τὴν ἄδικη µοίρα τῆς ζωῆς, γιὰ νὰ θυµηθῶ τὸν Σέλλεϋ,
τὸν ἐµπνευστή, καθώς µᾶς λένε, τοῦ Ἀλφρέδου Νοµπέλ, αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου
ποὺ µπόρεσε νὰ ἐξαγοράσει τὴνἀναπόφευκτη βία µὲ τὴ µεγαλοσύνη τῆς
καρδιᾶς του.
Σ’ αὐτὸ τὸν κόσµο, ποὺ ὁλοένα στενεύει, ὁ καθένας µας χρειάζεται ὅλους
τούς ἄλλους. Πρέπει ν’ ἀναζητήσουµε τὸν ἄνθρωπο, ὅπου καὶ νὰ
βρίσκεται.
Ὅταν στὸ δρόµο τῆς Θήβας, ὁ Οἰδίπους συνάντησε τὴ Σφίγγα, κι αὐτὴ τοῦ
ἔθεσε τὸ αἴνιγµά της, ἡ ἀπόκρισή του ἦταν: ὁ ἄνθρωπος. Τούτη ἡ ἁπλὴ
λέξη χάλασε τὸ τέρας. Ἔχουµε πολλὰ τέρατα νὰ καταστρέψουµε.  Ἂς
συλλογιστοῦµε τὴν ἀπόκριση τοῦ Οἰδίποδα.»
 

18 σχόλια:

ασωτος γιος είπε...

σερενατα μου χαιρομαι γι αυτην την αναρτηση
με συγκινησε και μενα
ο σεφερης ειναι μεγαλος
αυτη η χωρα ειναι μικρη μα γεννησε τα μεγαλα, καιρος ειναι να τα ξαναγεννησει
καθε γενια ζει τα δικα της βατερλω και τα ξεπερναει
δε φοβαμαι

Νίκος Κιτωνάκης είπε...

Αχ, από τέτοιες αναφορές μόνο μπορούμε να αντλήσουμε δύναμη και να αισιοδοξήσουμε λίγο.
Την καλησπέρα μου.

VAD είπε...

Υπήρξε προφητικός ουκ ολίγες φορές,θυμιζω τη δήλωση του κατά της χούντας:
«Πάει καιρὸς ποὺ πῆρα τὴν ἀπόφαση νὰ κρατηθῶ ἔξω ἀπὸ τὰ πολιτικὰ τοῦ τόπου. Προσπάθησα ἄλλοτε νὰ τὸ ἐξηγήσω. Αὐτὸ δὲ σημαίνει διόλου πὼς μοῦ εἶναι ἀδιάφορη ἡ πολιτικὴ ζωή μας. Ἔτσι, ἀπὸ τὰ χρόνια ἐκεῖνα, ὡς τώρα τελευταῖα, ἔπαψα κατὰ κανόνα νὰ ἀγγίζω τέτοια θέματα· ἐξάλλου τὰ ὅσα δημοσίεψα ὡς τὶς ἀρχὲς τοῦ 1967 καὶ ἡ κατοπινὴ στάση μου - δὲν ἔχω δημοσιέψει τίποτα στὴν Ἑλλάδα ἀπὸ τότε ποὺ φιμώθηκε ἡ ἐλευθερία - ἔδειχναν, μοῦ φαίνεται, ἀρκετὰ καθαρὰ τὴ σκέψη μου.

Μολαταῦτα, μῆνες τώρα, αἰσθάνομαι μέσα μου καὶ γύρω μου, ὁλοένα πιὸ ἐπιτακτικά, τὸ χρέος νὰ πῶ ἕνα λόγο γιὰ τὴ σημερινὴ κατάστασή μας. Μὲ ὅλη τὴ δυνατὴ συντομία, νὰ τί θὰ ἔλεγα:

Κλείνουν δυὸ χρόνια ποὺ μᾶς ἔχει ἐπιβληθεῖ ἕνα καθεστὼς ὁλωσδιόλου ἀντίθετο μὲ τὰ ἰδεώδη γιὰ τὰ ὁποῖα πολέμησε ὁ κόσμος μας καὶ τόσο περίλαμπρα ὁ λαός μας στὸν τελευταῖο παγκόσμιο πόλεμο. Εἶναι μία κατάσταση ὑποχρεωτικῆς νάρκης, ὅπου ὅσες πνευματικὲς ἀξίες κατορθώσαμε νὰ κρατήσουμε ζωντανές, μὲ πόνους καὶ μὲ κόπους, πᾶνε κι αὐτὲς νὰ καταποντιστοῦν μέσα στὰ ἑλώδη στεκούμενα νερά. Δὲ θὰ μοῦ ἦταν δύσκολο νὰ καταλάβω πῶς τέτοιες ζημιὲς δὲ λογαριάζουν πάρα πολὺ γιὰ ὁρισμένους ἀνθρώπους.

Δυστυχῶς δὲν πρόκειται μόνον γι᾿ αὐτὸ τὸν κίνδυνο. Ὅλοι πιὰ τὸ διδάχτηκαν καὶ τὸ ξέρουν πὼς στὶς δικτατορικὲς καταστάσεις ἡ ἀρχὴ μπορεῖ νὰ μοιάζει εὔκολη, ὅμως ἡ τραγωδία περιμένει ἀναπότρεπτη στὸ τέλος. Τὸ δράμα αὐτοῦ τοῦ τέλους μᾶς βασανίζει, συνειδητὰ ἢ ἀσυνείδητα, ὅπως στοὺς παμπάλαιους χοροὺς τοῦ Αἰσχύλου. Ὅσο μένει ἡ ἀνωμαλία, τόσο προχωρεῖ τὸ κακό.

Εἶμαι ἕνας ἄνθρωπος χωρὶς κανένα ἀπολύτως πολιτικὸ δεσμὸ καί, μπορῶ νὰ τὸ πῶ, μιλῶ χωρὶς φόβο καὶ χωρὶς πάθος. Βλέπω μπροστά μου τὸν γκρεμὸ ὅπου μᾶς ὁδηγεῖ ἡ καταπίεση ποὺ κάλυψε τὸν τόπο. Αὐτὴ ἡ ἀνωμαλία πρέπει νὰ σταματήσει. Εἶναι ἐθνικὴ ἐπιταγή.

Τώρα ξαναγυρίζω στὴ σιωπή μου. Παρακαλῶ τὸ Θεὸ νὰ μὴ μὲ φέρει ἄλλη φορὰ σὲ παρόμοια ἀνάγκη νὰ ξαναμιλήσω».

Μαρία Κανελλάκη είπε...

Ατόφια λόγια από έναν γνήσιο άνθρωπο. Με συγκίνησε που το μετέφερες στην αυθεντική του μορφή (πολυτονικό).

Ευχαριστούμε γλυκιά Σερενάτα!

Ben Provis είπε...

Αλλάξαμε όμως με τα χρόνια και οι Θεματοφύλακες σπανίζουν πια. Πως να ατενίσουμε το μέλλον, έχοντας ολότελα λησμονήσει το παρελθόν.

roubinakiM είπε...

αλήθειες πικρές και δυνατές για να έχουμε να πορευόμαστε στη δύσκολη πορεία της εποχής μας

Λιακάδα ☼ είπε...

Aνυπέρβλητα υπέροχος!
Ευχαριστούμε VAD για τα λόγια του!
Και σένα Σερενάτα για την ενθύμιση...
Αυτούς τους καιρούς που διανύουμε την έχουμε τόσο ανάγκη...
Καλή σου μέρα κορίτσι! :)

serenata είπε...

@ασωτος γιος
Το ξαναδιάβαζα και με πήραν τα ζουμιά...
Θέλησα να το μοιραστώ μαζί σας.
Σ' εποχές κρίσης η ποίηση είναι 'φάρμακο'.
Κι ο Σεφέρης πάντα μεγάλος!
Τόσο επίκαιρος σήμερα!
Εγώ δε βλέπω να γεννάει τίποτα η δική μας γενιά.
Μακάρι να έχεις εσύ δίκιο!!!!
Φιλάκια πολλά ασωτούλη μου:))

serenata είπε...

@Πιγκουίνος
Ναι πτηνό μου.
Τις μέρες που ζούμε βοηθά πολύ η ποίηση!
Φιλάκια:))

serenata είπε...

@VAD
Ευχαριστώ!
Πόσο επίκαιρος είναι...
Να έχεις μια όμορφη μέρα:))

serenata είπε...

@Μαρία Κανελλάκη
Ενας γνήσιος άνθρωπος Μαράκι μου!
Σε φιλώ πολύ:))

serenata είπε...

@Ben Provis
Λησμονούμαι εύκολα...δυστυχώς...
Φιλάκια καλέ μου Ben:))

serenata είπε...

@roubinakiM
Μακάρι να τις θυμόμαστε για να βαδίζουμε με σύνεση.
Φιλάκια πολλά:))

serenata είπε...

@Λιακάδα ☼
Ναι καλή μου κι εγώ ευχαριστώ τον Ben!
Η ποίηση είναι το μόνο που μας έμεινε τις μέρες που ζούμε.
Πολλά φιλάκια:)

G & M είπε...

Συναρπαστική Ανάρτηση!
Αυτός, ο Ρίτσος, ο Καβάφης, ο Καζαντζάκης, πλέον, επίκαιροι όσο ποτέ...

Ανώνυμος είπε...

Αν όλοι έβρισκαν απάγκιο στην ποίηση, αν όλοι εμπνέονταν από την ποίηση, πόσο πιο διαφορετικά πλασμένος θα ήταν ο κόσμος...

Θα συμφωνήσω με τον άσωτο. Πιστεύω ότι κάποια στιγμή θα γεννηθεί κάτι καλό μέσα από αυτή την κρίση, μέσα από αυτή την σκληρά δοκιμαζόμενη χώρα.

Φιλιά από την μακρινή Μελβούρνη

ΥΓ Θα σου στείλω η-μειλ σύντομα :)*

serenata είπε...

@G & M
Ολοι αυτοί που αναφέρεις είναι μοναδικοί, αναντικατάστατοι...και δυστυχώς επίκαιροι πάντα...
Καλό Σαββατοκύριακο:)

serenata είπε...

@agrimio
Μακάρι Μαράκι μου να γεννηθούν κι άλλοι.
Ποιος δε θέλει ένα νέο Χατζιδάκη;
Εγώ γλυκιά μου βρίσκω απάγκιο στην ποίηση αυτές τις μέρες.
Βλέπω πως αρέσει όμως σε πολλούς!
Πολλά φιλάκια από Αθήνα:))