Παρασκευή 30 Μαΐου 2014

Το πείραμα των 5 πιθήκων

Harry Harlow 1906 - 1981


Διάβασα το ακόλουθο πείραμα και το βρήκα πολύ ενδιαφέρον.

Το πείραμα των 5 πιθήκων αποδίδεται στον Αμερικανό ψυχολόγο ερευνητή Χάρι Χάρλοου (Harry Harlow 1906 - 1981)και φέρεται να συνέβη στην δεκαετία του '60.
Ο Χάρλοου είχε πραγματοποιήσει και άλλα πειράματα με πιθήκους, με σκοπό να μελετήσει την κοινωνική τους συμπεριφορά, κάτω από διάφορες συνθήκες.
Στο συγκεκριμένο πείραμα, ο Χάρλοου έκλεισε πέντε πιθήκους σε ένα μεγάλο κλουβί, στην οροφή του οποίου κρέμονταν δεμένη με σκοινί μια μπανάνα.
Ακριβώς κάτω από την μπανάνα, ο Χάρλοου τοποθέτησε μια σκάλα, έτσι ώστε οι πίθηκοι να μπορούν ν' ανεβούν και να την πάρουν.
Όταν ένας πίθηκος επιχειρούσε να ανεβεί την σκάλα για να πιάσει την μπανάνα, τότε όλοι οι πίθηκοι καταβρέχονταν με παγωμένο νερό.
Όταν σταματούσε το κατάβρεγμα με το παγωμένο νερό, οι πίθηκοι επιχειρούσαν και πάλι ν' ανεβούν την σκάλα και να πάρουν την μπανάνα, αλλά η νέα ψυχρολουσία που ακολουθούσε, τους έκανε να σταματούν την προσπάθειά τους.
Αφού επαναλήφθηκε η ίδια διαδικασία για μερικές φορές ακόμα, στο τέλος οι πίθηκοι εγκατέλειψαν τελείως την προσπάθεια τους να πάρουν την μπανάνα, συνδέοντας και συσχετίζοντας την τιμωρία τους με το παγωμένο νερό μ' αυτήν ακριβώς την προσπάθεια.
Στην επόμενη φάση του πειράματος, ο Χάρλοου αντικατέστησε τον έναν από τους πιθήκους, με έναν άλλον που δεν είχε την εμπειρία της ψυχρολουσίας.
Όταν αυτός -φυσιολογικά- επιχείρησε να ανέβει την σκάλα για να φτάσει την μπανάνα, τότε οι υπόλοιποι τέσσερις πίθηκοι που γνώριζαν τις συνέπειες της προσπάθειάς του, του επιτέθηκαν εμποδίζοντάς τον να ολοκληρώσει την προσπάθειά του.
Το ίδιο σκηνικό συνέβαινε, έως ότου ο νεοφερμένος πίθηκος εμπέδωσε πως η προσπάθειά του να πάρει την μπανάνα εξαγρίωνε τους άλλους τέσσερις πιθήκους που του επιτίθονταν με πολύ άγριες διαθέσεις, οπότε σταμάτησε κι αυτός οριστικά την προσπάθεια του ν' αποκτήσει την μπανάνα.
Στην συνέχεια, ο Χάρλοου αντικατέστησε έναν ακόμη πίθηκο.
Κι αυτός, ο νέος πίθηκος, όπως ήταν αυτονόητο θέλησε να σκαρφαλώσει στη σκάλα και να πιάσει την μπανάνα.
Και πάλι όμως εξελίχτηκε η ίδια σκηνή: Οι υπόλοιποι πίθηκοι, μαζί κι αυτός που δεν είχε καταβραχεί με παγωμένο νερό, του επιτέθηκαν ματαιώνοντας την προσπάθειά του.
Η ίδια διαδικασία επαναλήφθηκε, έως ότου αντικαταστάθηκαν όλοι οι πίθηκοι.
Έτσι, τώρα, στο κλουβί υπήρχαν πέντε πίθηκοι, που κανένας τους δεν είχε δεχτεί την τιμωρία της ψυχρολουσίας και φυσικά αγνοούσαν για ποιον λόγο συνέβαινε αυτή.
Κάθε φορά όμως γίνονταν το ίδιο ακριβώς πράγμα: Ο νεοφερμένος πίθηκος που επιχειρούσε να πάρει την μπανάνα, δέχονταν την επίθεση των υπόλοιπων.
Γίνονταν δηλαδή υπερασπιστές ενός κανόνα, χωρίς να γνωρίζουν τον λόγο.
Γιατί πολύ απλά, “έτσι βρήκαν τα πράγματα”.

Το πείραμα του Χάρλοου με προβλημάτισε.
Πόσα πράγματα κάνουμε 'γιατί έτσι τα βρήκαμε' ;
Χωρίς να ξέρουμε το γιατί....
Χωρίς να το ψάχνουμε......
Η κοινωνική μας ζωή είναι γεμάτη από δαύτα.
Σίγουρα παίζει ρόλο ο χαρακτήρας κάθε ανθρώπου!
Ανάλογα οι συμπεριφορές διαφέρουν.

Είναι όμως και πράγματα που μας έμαθαν αγαπημένα πρόσωπα και γιαυτό και μόνο τα συνεχίζουμε....
Προσωπικά συνεχίζω πράγματα που έκανε η μαμά μου.
Με μερικά δεν συμφωνώ απόλυτα, την λάτρευα όμως και αν δεν τα κάνω νιώθω σα να την προδίδω.....
Τόσοι οι λόγοι για να συνεχίζουμε συμπεριφορές....
Ούτε που θα προσπαθήσω να απαριθμήσω.
Πόσο μοιάζουμε, τελικά, με τους πέντε πιθήκους στο κλουβί...





16 σχόλια:

Apokalipsis999 είπε...

Για να εξομοιώσουμε το πείραμα με τους πιθήκους στους ανθρώπους, θα πρέπει οι άνθρωποι να μην αμφισβητούν και να μην διερευνούν.

Η αμφισβήτηση γεννιέται από την απορία αφενός και αφετέρου ο άνθρωπος «φύσει τοῦ εἰδέναι ὀρέγεται» (=από την φύση του θέλει να μαθαίνει). Οπότε αν δεν του δημιουργείται απορία και αν δεν ενδιαφέρεται να μαθαίνει, τότε βρίσκεται σε μια πνευματική φτώχεια.

Το ζήτημα είναι όταν οι κοινωνίες απαιτούν τη μη αμφισβήτηση και τη μιμητική αποδοχή, είτε γιατί δεν μπορούν να δικαιολογήσουν, είτε γιατί φοβούνται την αναθεώρηση. Είτε αυτό αναφέρεται σε έθιμα, είτε σε προκαταλήψεις, είτε σε έναν συλλογικό εγωισμό.

Το θέμα εστιάζεται κυρίως στην επίδραση της κοινωνικής (συλλογικής) συμπεριφοράς στην ατομική. Στα όρια μεταξύ προσώπου και ομάδας.

Ο πιθηκισμός βρίσκεται αποκλειστικά στο χέρι του καθενός, αρκεί να καλλιεργεί το πνεύμα του. Αν δεν ενδιαφέρεται για το γιατί και αποδέχεται το πως, τότε θα μεταδώσει αυτήν τη συμπεριφορά και στους υπόλοιπους. Παρομοίως και το αντίστροφο.

Γιαγιά Αντιγόνη είπε...

Κοριτσάκι μου, πόσες φορές έβαλα φρένο από τον ίδιο φόβο...
Μετά από πολλά χρόνια κατάλαβα πως είμαστε, θύματα θυμάτων.
Στην αρχή τρόμαξα, τρόμαξαν και οι άλλοι... τους είχα συνηθίσει αλλιώς βλέπεις.
Χωρίς να θέλω, να σου πω πως απελευθερώθηκα, έκανα βήματα και άρχισα να διακωμωδώ, τα λάθη μου.

Τουλάχιστον να μην βρουν τις πατημασιές τα παιδιά μου. Κάθε που με ξεπερνούν το χαίρομαι!

Με τάραξε το πείραμα!

Αθέλητα είχαν γεννηθεί οι σκέψεις μου. Και το άκουσα από τα παιδιά μου: "Ιδια η μάνα σου γίνεσαι"!
Αυτό είναι μια εξομολόγηση.

Σε αγαπώ σοφό μου πλάσμα!!!!

Dark Whisper είπε...

Πολλές φορές βλέπω συμπεριφορές κοινές με τη μαμά μου ή άλλα οικεία μου άτομα...προσπαθώ όμως να κρατάω τις σωστές και να αποβάλλω τις λάθος...για τα παιδιά μου κυρίως!
Φιλώ σε :)

serenata είπε...

@Apokalipsis999
Το πείραμα δεν αναφέρεται σε πιθηκισμό = μιμητισμό.
Είναι κάτι παραπέρα αν το προσέξεις.
Οσο για τον πίθηκο, από τη στιγμή που απ' αυτόν προερχόμαστε, δεν διαφέρουμε και πολύ....
Είναι κάποιες στιγμές, που πιστεύω, πως έχουμε {ακόμα}το ίδιο μυαλό....

Καλό μήνα!
Φιλάκια:)

serenata είπε...

@Γιαγιά Αντιγόνη
Αντιγόνη μου γλυκιά, με τιμά η εξομολόγηση σου!
Οταν αλλάζουμε/δυναμώνουμε μας φοβούνται....

Ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια!

Καλό μήνα, γεμάτο αγάπη:))!

serenata είπε...

@Bre Melaxrinaki
Μελαχρινάκι μου,
είναι πάντα δυνατόν; αναρωτιέμαι, να κρατάμε μόνο τις σωστές συμπεριφορές;...
Αλλωστε το σωστό είναι υποκειμενικό.

Καλό μήνα!
Φιλάκια πολλά:))!




















airis είπε...

Το πείραμα το είχα διδαχθεί στην Κοινωνική ψυχολογία. στο κεφάλαιο με τα κοινωνικά στερεότυπα.
Συμβαίνει και στους ανθρώπους, κυρίως εκείνους που πιστεύουν και δεν ερευνούν.
Πάντα μου άρεσε να αμφισβητώ ότι δεν μου ταίριαζε. Για το λόγο αυτό στην οικογένεια με θεωρούν λιγάκι μαύρο πρόβατο. Με κάλυψε πολύ ο Σταμάτης στο σχόλιο του!
Φιλιά πολλά και καλό μήνα κοπέλα μου!

serenata είπε...

@airis
Κοίτα σύμπτωση! Κι εγώ είμαι{ακόμα}το μαύρο πρόβατο της οικογένειας!
Πάντα έψαχνα πολύ και ποτέ δεν κατάπινα ότι μου 'έδιναν'...γιαυτό πιστεύω.

Καλό μήνα Αριστέα μου!
Φιλάκια πολλά:))

Σμαραγδάκι- Ρούλα είπε...

Πολύ ενδιαφερον το πείραμα με την συμπεριφορά των πιθήκων Σερενατα μου..με εκανε να αναρωτηθώ για την ελευθερία του ατόμου.. παντως μια πλύση μας την κάνουν... οσο δεν ερυνούμε τόσο μενουμε στα ίδια... φιλκιαααααα!!

atreju είπε...

Η αμφισβήτηση είναι η βάση της επιστήμης. Χωρίς αυτή θα είμασταν ακόμη στις σπηλιές. Πάντα πρέπει να ψάχνουμε το "γιατί" κι έτσι πρέπει να διαπαιδαγωγούμε τα παιδιά μας.

Και δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι θρησκείες βασίζονται στο σλόγκαν "πίστευε και μη ερεύνα".

serenata είπε...

@Σμαραγδένια Ρούλα
Οσο δεν ψάχνουμε ανάμεσα στις γραμμές θα την πατάμε Ρούλα μου.
Νομίζω πως το πείραμα είναι διδακτικό για την καθημερινή μας συμπεριφορά.

Φιλάκια πολλά:))

serenata είπε...

@atreju
Φυσικά και πρέπει να ψάχνουμε τα πάντα, να αναρωτιόμαστε 'γιατί'.
Κριτική σκέψη, κάτι που ο περισσότερος κόσμος δεν έχει...δυστυχώς!

Φιλάκια πολλά:))

Aνν Λου είπε...

Μάλιστα ο γνωστός ψυχολόγος μελετώντας τα πιθηκάκαι και τον δεσμό που αναπτύσουν με την μητέρα τους έφθασε στο σημαντικό συμπέρασμα πως δεν συνδέοντια με την μητέρα τους μόνο γιατι τα τρέφει αλλά κυρίως γιατί αυτή είναι που είναι σημείο προστασίας και τρυγφερότητας. Για να το αποδείξει αυτό. Πήρε αφαίρεσε από τα κλουβιά την μητέρα πιθηκίνα και άφησε ένα μπιμπερό συνδεδεμένο πάνω σε κρύο και σκληρό σύρμα. Τα πιθυκάκαι έκλαιγαν γιατί είχαν χάσει την μητέρα τους. Πλησίαζαν να φάνε λίγο και μετά συνέχιζαν το πένθος τους. Καλημερα!

serenata είπε...

@Ανν Λου
Κάτι είχα ακούσει αλλά το είχα ξεχάσει...
Ευχαριστώ για την συμβολή σου!!

Καλό απόγευμα,φιλάκια:))

Ein Steppenwolf είπε...

Συνέβη το πείραμα ή είναι αστικός μύθος;

serenata είπε...

@Ein Steppenwolf

Εσένα πως σου φαίνεται;
Φυσικά και συνέβη!